اقتصاددانان این وضعیت را نمونه‌ای از «رکود تورمی» می‌خوانند. شرایطی که در آن قیمت‌ها به‌دلیل رشد هزینه‌های تولید افزایشی است، اما به‌دلیل کاهش قدرت خرید، تقاضا محدود شده است. از سوی دیگر کوچ سرمایه‌ها به سمت دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالاتر مانند طلا و سکه نیز در این رکود موثر است.
بازار خودرو این روزها در سکوت و رکودی کم‌سابقه فرو رفته است؛ نه خریداری در بازار دیده می‌شود و نه فروشنده انگیزه‌ای برای معامله دارد. این درحالی است که با رشد نرخ تورم عمومی و تقویت انتظارات تورمی، انتظار می‌رود در شرایط کنونی تقاضا برای خودرو به‌عنوان کالایی سرمایه‌ای افزایش یابد؛ اما برخلاف تصور، بازار همچنان بی‌رمق مانده است. کارشناسان اقتصادی علت اصلی این وضعیت را در رکود تورمی می‌دانند؛ شرایطی که در آن قیمت‌ها پیوسته بالا می‌روند، اما قدرت خرید جامعه کاهش یافته و در نتیجه، تقاضا از بازار حذف می‌شود. در چنین فضایی، خودرو به کالایی لوکس و غیرضروری برای بخش بزرگی از خانوارها تبدیل می‌شود؛ زیرا درآمد اغلب مردم تنها کفاف هزینه‌های روزمره را می‌دهد و پس‌اندازی برای خرید کالاهای بادوام باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر، هزینه بالای تولید نیز موجب شده قیمت خودرو حتی در شرایط افت تقاضا کاهش نیابد. درواقع برخلاف منطق عرضه و تقاضا، بازار خودرو نه با کاهش قیمت روبه‌رو است و نه با افزایش فروش؛ بلکه در نقطه ساکنی قرار گرفته است؛ جایی که تولیدگران ناچار هستند با هزینه‌های بالا به‌فعالیت ادامه دهند و مصرف‌کنندگان توان خرید ندارند. نتیجه این چرخه معیوب، شکل‌گیری بازاری است که در ظاهر پرنوسان اما در عمل قفل شده است.
در کنار این عوامل، تغییر رفتار سرمایه‌گذاران خرد نیز به رکود بازار خودرو دامن زده است. بسیاری از مردم به‌جای سرمایه‌گذاری در خودرو، دارایی‌های خود را به بازارهای طلا و ارز منتقل کرده‌اند؛ بازارهایی که بازدهی بیشتری داشته‌اند و نقدشوندگی بالاتری نیز دارند. بدین ترتیب ریشه وضعیت فعلی بازار خودرو را می‌توان هم در ساختار کلان اقتصاد ایران و هم در نابسامانی وضعیت صنعت‌خودرو جست‌وجو کرد. آن‌چه مشخص است ورق در بازار خودرو ایران در مهرماهی که گذشت به سمت افزایش قیمت‌ها برگشت و حالا این روند صعودی با ورود به هشتمین ماه سال به قوت خود باقی است. همان‌طور که عنوان شد تحلیلگران اقتصادی برای ترسیم وضعیت کنونی بازار خودرو ایران، از پدیده رکود تورمی نام می‌برند که بازار را از مشتری خالی کرده است. درحقیقت، به‌دلیل وضعیت نامناسب تولید، هزینه ساخت تولید برای تولیدکنندگان گزاف شده و آن‌ها برای این‌که از پس هزینه‌های خود برآیند، ناچارند کالا را به بهایی بالاتر از هزینه تولید روانه بازار کنند؛ اما در مقابل معادل آن پول به جامعه تزریق نشده و مردمی که به‌دلیل افزایش ناچیز حقوق و دستمزد خود، پولی در بساط ندارند، سعی می‌کنند تنها کالاهایی را در سبد خرید خود قرار دهند که بتواند بقای آن‌ها را تضمین کند.
این درحالی است که قرعه‌کشی نهمین دوره طرح فروش محصولات ایران‌خودرو در سه طرح عادی، جوانی جمعیت و خودرو فرسوده روز گذشته با حضور نهادهای نظارتی برگزار شد. درحالی در این دوره تعداد کل متقاضیان به ۴ میلیون و ۶۵۶ هزار و ۱۹۷ نفر می‌رسد که در دور قبلی تعداد ثبت‌نام‌کنندگان درمجموع ۵ میلیون و ۶۵۵ هزار و ۶۳۴ نفر بود؛ این نشان از کاهش بیش از ۱۷ درصدی تعداد متقاضیان برای جدیدترین طرح فروش بزرگ‌ترین خودروساز کشور است.
در این طرح نیز خبری از شرط و شروط خودروساز برای افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه نیست که پیش‌تر در دور قبلی از سوی سیاست‌گزار به‌عنوان متهم ایجاد تقاضای کاذب در بازار خودرو معرفی شده بود؛ اما این بار با وجود ادامه این سیاست از سوی خودروساز، به‌نظر می‌رسد تعداد متقاضیان تحت‌تاثیر اعلام قیمت‌های جدید این شرکت که به‌طور میانگین بیش از ۶ درصد افزایش یافته، کاهشی بوده است. جزئیات جدیدترین طرح فروش ایران‌خودرو نشان می‌دهد که ۴ میلیون و ۱۵۷ هزار و ۳۷۷ نفر در طرح عادی ثبت‌نام کردند که نگاهی به ثبت‌نام‌کنندگان در سایر طرح‌ها نشان از این دارد که بیشترین استقبال از طرح عادی بوده است؛ با این وجود سهم آن‌ها تنها ۳۰ درصد از ۶۵ هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو عرضه‌شده در این طرح است. بنابراین ۱۹هزار و ۵۶۰ دستگاه خودرو بین متقاضیان عادی تقسیم می‌شود که شانس خرید خودرو برای هر متقاضی را به ۰.۴ درصد می‌رساند.
افزون بر این، در این طرح فروش خودروساز ۴۲۹ هزار و ۸۲ نفر در قالب طرح جوانی جمعیت و ۶۹ هزار و ۷۳۸ نفر در قالب طرح جایگزینی خودروهای فرسوده ثبت‌نام کردند. تعداد خودروهای عرضه‌شده در این طرح ۶۵ هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو است که در قالب سه طرح فروش فوری با موعد تحویل ۳۰ روزه، فروش فوق‌العاده با موعد تحویل ۹۰ روزه و پیش‌فروش با موعد تحویل حداقل چهار ماه پس از عقد قرارداد به‌متقاضیان عرضه می‌شود. در هشتمین دور طرح فروش ایران‌خودرو تعداد خودروهای عرضه‌شده به ۷۳ هزار دستگاه می‌رسید که با توجه به‌رقم اعلام‌شده در این دوره، با یک کاهش بیش از ۱۰ درصدی مواجه شده است. ضمن این‌که در این مرحله، محصولات ری‌را، پژو ۲۰۷، تارا، سورن، رانا پلاس و دنا پلاس در معرض فروش قرار گرفته‌اند.
نکته دیگری که در این طرح فروش خودنمایی می‌کند، استقبال متقاضیان از ثبت‌نام در طرح فوری است که تعداد آن‌ها را به ۲ میلیون و ۳۴۲ هزار و ۷۴۸ نفر رسانده؛ در مقابل کمترین استقبال از طرح پیش‌فروش بوده که تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در این طرح ۶۳۸ هزار و ۳۵۷ نفر اعلام شده است. به‌نظر می‌رسد نااطمینانی از تحولات آتی در صنعت‌خودرو که ممکن است به‌تبع نوسانات ارزی هزینه تولید برای تولیدکنندگان مضاعف شود و در نتیجه آن‌ها تصمیم به افزایش بهای محصولات خود بگیرند، متقاضیان خرید خودرو کارخانه‌ای را مجاب کرده که طرح فوری را به اشکال دیگر فروش مثل طرح پیش‌فروش ترجیح دهند.
وارداتی‌ها در بازار خودرو ارزان شدند
در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۱۰ تا ۴۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که هایما ایکس ۷ (۱۴۰۴) با ۴۰ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون‌تومان، تیگارد X۳۵ پلاس (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان، دیگنیتی پرایم (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ میلیارد و ۲۷۰ میلیون‌تومان و هایما S۷ پرو (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۴۴۰ میلیون‌تومان و خرید و فروش شدند.
از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ و ۱۰۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که جی‌ای‌سی امپو هیبرید پرو (۲۰۲۴) با ۱۰۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌تومان، لاماری ایما هیبرید (۲۰۲۵) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان و فولکس تی‌راک ۱.۵ لیتر توربو (۲۰۲۵) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند
